Die Sperwer, die Valkie en die Duiwe

Die Duiwe, bykans lam van vrees vir ‘n Sperwer wat hul in die omgewing opgemerk het, neem ‘n Valkie in diens om hulle beskerm. Maar na hulle hom eers in die duiwehok toegelaat het, kom hulle agter dat hy in eendag meer skade aanrig en onder hulle afmaai, as wat die Sperwer in ‘n hele jaar kan vermag.

Pasop vir ‘n oplossing wat maklik ‘n groter probleem as die aanvanklike probleem kan wees.

Wees ook op die uitkyk vir geneesmiddels wat groter gevaar inhou as die siekte self.

Hierdie vertelling is inderdaad 'n afwyking van die oorspronklike klassieke vertelling. Maar volg 'n mens die oorspronklike bron, is dit tog asof die tweede storielyn makliker met die werklikheid versoenbaar is.

Oordeel maar self:

Diegene wat hul in tyd van nood op oneerlikes beroep, sal nie gered nie, maar geruïneer  word.

Die duiwe het met net maar die vlugheid van hul vlerke daarin kon slaag om 'n valk aldag en heeldag te ontduik. Die roofsugtige valk besluit toe om 'n meer verleidelike strategie te volg deur die andersins weerlose duiwe in 'n lokval in te kierang. “Waarom kies julle hierdie stersvolle manier van oorlewing,” vra hy, “terwyl julle bloot 'n ooreenkoms met my kan aangaan om jul koning te word, juis sodat ek julle teen enige moontlike gevaar kan beskerm?” Die duiwe is natuurlik deur hierdie mooi woorde omgehaal en het hulself in die sorg van die valk oorgegee. Sy skerp en kragtige kloue het hom natuurlik alleenheerser gemaak en die oomblik toe die valk hul koning word, het hy begin om sy onderdane een vir een te verorber. Dis toe dat een van die oorlewendes uitroep: “Hierdie is ons verdiende loon. Dis ons wat ons eie lewens in hierdie gewetenlose booswig se kloue gesit het.”

Die wolf en die hond

'n Perdfris en lekker ronde en gesonde hond loop eendag 'n wolf raak. Die wolf wil toe weet waar die hond al die kos vandaan gekry het om so spekvet daar uit te  laat sien. “Dis niemand anders as die mens nie,” sê die hond, “wat my al die kos gee om te eet.” “En wat van daardie kaal kol om jou nek?” “Dis maar net die ysterhalsband aan die punt van die ketting wat my baas soms om my sit, wat my pels en vel daar so deurgeskaaf het.” Die wolf het die hond toe uitgelag en gesê: “Hou jou luuksheid dan maar vir jouself! Ek wil daarmee niks te doen hê nie, nie as ek my nek daardeur moet laat deurskaaf deur kettings van yster nie!”

Dis ook nie die Grieke wat die epimythium aangelas het nie, maar Caxton wat rondom 1448 met sy eerste vertaling van die fabels in Engels daarmee vorendag kom:   'Therfore there is no rychesse gretter than lyberte / For lyberte is better than alle the gold of the world.'

Die neiging om die fabels se karakters as mense uit te beeld, het al vir die belaglikste illustrasies gesorg, soos hier onder duidelik gesien kan word.

Die illustrasies is hier deur Laura G Gibbs toeganklik gemaak.

Die Wolf en die Skaap

‘n Wolf, erg verrinneweer en verniel deur ‘n trop van die boer se honde, lê op die rand van die dood in sy lêplek. Uitgehonger en dors roep hy ‘n Skaap wat daar verby gaan nader met die versoek om vir hom ‘n lekseltjie water in die spruit daar naby te gaan haal. “Want,” gaan hy voort, “as jy my eers van ‘n bietjie water voorsien het, sal ek self vir my eie vleiskos kan sorg.” “Ja, nè,” kom dit van die Skaap, omdat ‘n mens vinnig deur wolf se skynheilige praatjies sien, “en as ek eers jou dors geles het, sal jy seker op my vleis reken om jou honger ook te stil.”

Wat my pla van baie van hierdie illustrasies is die feit dat dit nie chronologies van links na regs lees nie. Was die tradisie toe nog nie so sterk gevestig nie? Wanneer het dit dan vanselfsprekend geword?

Illustrasies deur Laura G Gibbs toeganklik gemaak.

Die Wolf en die Skaapherders

‘n Wolf sluip verby ‘n hut vol Skaapherders en sy skerp reuksintuig kan nie anders as om die heerlike geur van ‘n pot gestoofde lamsvleis op te tel nie. Hy loer toe maar by die deur in met die woorde: “Ek sou darem maar graag wou hoor wat julle klompie herders te sê sou had as dit stomme ou ek was, en nie een van julle spul nie, wat so lekkerbekkig weg gelê het aan ‘n lammetjie se sagste van sagte binnevleisies.”

Ek het lieflik aangedik in hierdie fabel - juis omdat ek so van die fyn humor, saam met lessie, daarin opgesluit, hou. In sy oudste vorm, deur Plutarch opgeteken, is dit heelwat skraler, maar steeds treffend en lieflik:

Hierdie is een van Esopus se fabels. 'n Wolf kom op 'n spul skaapwagter af wat in hul tent weglê aan 'n lam. Hy stap toe op die herders af met die woorde:  "Aarde, wat 'n kommosie sou dit nou nie gewees het as dit ek was wat dieselfde gedoen het nie!"

Die volgende prentjie spreek tot my omdat ek in die herders iets van Jan Rabe se Drie kaalkoppe eet tesame - 'n verwysing wat die wolf dadelik sou oproep, het hy net die storie geken - herken.

In hierdie prentjie is dit weer die hond, wat beslis aan die onvangkant van die krummels staan, wat vir my 'n verdere messteek in die wolf se gemoed is:

So van messteek gepraat, let bietjie op die boodskap in wolfie se lyftaal:

Hier raak ek weer bewus van 'n hoogsgeromantiseerde, letterlik pastorale, siening van skaapwagter se bestaan in daardie jare:

Al die illustrasies is deur Laura G Gibbs op Flickr toeganklik gemaak.